Water en voer

Ruwvezel

Aangezien de meeste gedomesticeerde konijnen in gevangenschap niet in staat zijn om zelf hun kostje bij elkaar te scharrelen, zullen wij hen van voedsel moeten voorzien. Het belangrijkste is om ze de hele dag door voor onbeperkt gras of hooi te zorgen. Hooi heeft weinig voedingswaarde en is een prima alternatief wat konijnen de hele dag kunnen eten zonder erg ‘vol’ te raken. Een konijn moet ongeveer het eigen gewicht aan hooi eten. Zodoende krijgen de tanden en kiezen voldoende de mogelijkheid om te slijten, worden de darmen voldoende uitgedaagd om de vezels te verteren en voldoen we aan de behoefte om de gehele dag door kleine beetjes te kunnen eten.

Zorg elke dag voor vers hooi. Vervuild of oud hooi wordt meestal niet goed gegeten. Vervuild en/of oud hooi kan je bijvoorbeeld wel in het toilet gooien. Tijdens het hooi eten keutelen konijnen vaak en veel. Andersom eten ze ook graag hooi tijdens het keutelen. Een ruif boven het toilet is dus echt geen raar idee.

Naast hooi is het ook goed om konijnen dagelijks een handje vol stro te geven. Stro bevat meer houtachtige vezels (lignine) dan hooi. Liginecellulose bestaat uit onverteerbare vezels waardoor de darmen enorm gestimuleerd worden. Sommige konijnen hebben een behoefte aan onverteerbare vezels, waardoor ze aan van alles gaan knagen: plinten, meubels, behang, …

80% van de dagelijkse hoeveelheid voedsel moet uit hooi bestaan.

Groenten

Naast voldoende kwalitatief goed hooi, heeft een konijn behoefte aan groenten. Regelmatig lees ik dat men denkt dat konijnen diarree krijgen van groente. Net zoals mensen zijn konijnen ook verschillend en zal het ene konijn er wat beter tegen kunnen als een ander. Verreweg de meeste konijnen vinden het heerlijk en hebben er geen problemen mee. Het geeft een goede aanvulling op ruwvoer (hooi).

Indien de voedster zelf gewend is aan het eten van groenten, zal ze via haar melk al stoffen meegeven aan haar jongen. Vanaf een week of 4 eten jongen konijnen vast voedsel met de moeder mee. Het darmstelsel van jonge konijnen raakt daardoor al op jonge leeftijd gewend aan diverse voedingsstoffen. Het is dus mede afhankelijk van de nestsituatie hoe een konijn op groente zal reageren.

Van koolsoorten wordt vaak gezegd dat ze gas veroorzaken en dat een konijn het daarom niet mag hebben. De praktijkervaring leert echter dat kool bij heel veel konijnen geen problemen veroorzaakt. Ook veel andere groentesoorten kunnen gas in de darmen veroorzaken. Gezonde konijnen kunnen hier goed mee omgaan. Ook koolsoorten bevatten gezonde voedingsstoffen.

▷ Let op! Net zoals bij mensen is er verschil tussen konijnen. Een konijn kan, door verschillende oorzaken, anders reageren op een bepaald soort voedsel. Konijnen die gevoelig zijn voor een gasbuik kan je beter geen groenten geven die meer gasvormend zijn dan andere groenten. Dan is het beter te kiezen voor veiliger groentes.

Konijnen moeten wennen aan elk nieuw soort voedsel. In het wild eten konijnen datgene wat het seizoen te bieden heeft. In het voorjaar zullen ze, door al het jonge groen, meer eiwitten en koolhydraten binnen krijgen, terwijl ze in de winter voornamelijk schraal voedsel verteren. Een seizoenswisseling vindt geleidelijk plaats, waardoor het aanbod in voedsel ook geleidelijk wijzigt. Het maagdarmstelsel van een konijn is daar volledig voor geoptimaliseerd.

Bij het gedomesticeerde konijn zullen we ‘nieuw voedsel’ langzaam moeten opbouwen, zodat het de natuurlijke geleidelijkheid weerspiegelt. Geef je konijn eerst een klein stukje en houdt de keutels in de gaten. Mocht het goed gaan geef je een iets groter stukje. Zo bouw je elke nieuwe soort groente op. Geef ca. 3 soorten groenten per dag.

Het ‘lezen’ van keutels is een belangrijk onderdeel van de verzorging van het konijn. De keutels vertellen je wat er in het maagdarmstelsel van het konijn gaande is. Rabbits Company heeft een handige ‘keutelkaart’ gemaakt, welke hieronder, met toestemming, is overgenomen.

Op internet zijn lijsten te vinden van verschillende soorten groenten die een konijn veilig kan eten. Zie bijvoorbeeld de lijst op BunnyBunch of Knagers.net

10 tot 15 % van de dagelijkse hoeveelheid voedsel moet uit groente bestaan.

Brokjes

Omdat het voor de industrie niet handig is om hooi en groente te voeren aan vleeskonijnen en ze ook nog een snel moeten groeien, heeft men brokken bedacht en gemaakt. Dat maakt het voeren een stuk makkelijker. Voor onze huiskonijnen hebben we datzelfde idee overgenomen.

Brokken bevatten veel ingrediënten die goed zijn voor een konijn. In de winkel zijn vaak twee soorten te koop: de muesli en de biks. Uit onderzoek is gebleken dat je beter geen muesli kunt voeren. Konijnen hebben de neiging om selectief te eten waardoor ze niet alle noodzakelijke voedingsstoffen binnen krijgen, maar ook de hoeveelheid suiker is niet goed voor ze. Frances Harcourt-Brown, een vooraanstaand dierenarts heeft een helder artikel op haar website staan.

Lang niet alle merken biks zijn even goed voor een konijn. Met het idee dat brokken zijn ontwikkeld voor de vleesindustrie, kan je bedenken dat deze brokken niet altijd optimaal zijn voor een konijn waarvan we hopen dat het vele jaren lang gezond bij ons thuis zal wonen.

Bekijk dus goed de samenstelling van het merk dat je wilt gaan voeren. Dit kan je als richtlijn gebruiken voor een goede samenstelling van droogvoer:

• 13-14% eiwit
• 3% of minder vet
• 14% of meer vezels
• 10% of minder as
• 1% of minder calcium
•  Verhouding calcium : fosfor – tussen 1,5 en 2 : 1
• Vitamine A tussen 10.000 en 16.000 IE /KG
• Vitamine D tussen 800 en 1.200 IE /KG
• Vitamine E tussen 50 en 70 IE /KG

Verder is het belangrijk dat er geen extra stoffen, zoals Robenidine of Meticlorpindol (middelen om coccidiose tegen te gaan), ethoxyquin (landbouwgif), conserveringmiddelen, extra vitamine C en kunstmatige kleurstoffen, aan toe zijn gevoegd.

Voor jonge konijnen geldt:

• Van 3 tot 16 weken onbeperkt voeren, alleen minderen indien de blindedarm keutels en/of hooi niet worden opgegeten of er plakpoep ontstaat.
• Van 17 tot 35 weken afbouwen van onbeperkt naar de hoeveelheid behorende bij het uitgegroeide gewicht (dat je verwacht)
• Boven de 35 weken afbouwen naar het uiteindelijke gewicht indien dat lager ligt dan het uitgegroeide gewicht

5 % van de dagelijkse hoeveelheid voedsel mag uit biks bestaan. Je kan uitgaan van het gemiddelde van 20 gram per kilo volwassen konijn, maar is ook sterk afhankelijk van de tijd van het jaar (koude, verharing, …) de leeftijd (jonge en oude konijnen mogen meer), de bewegingsvrijheid en activiteit van het konijn (meer energie verbruik vraagt meer voedsel), …
Het is dus belangrijk om ‘op het oog’ te voeren. Bekijk en bevoel je konijn regelmatig en pas aan indien nodig.

Fruit, kruiden en takken

Fruit kan je beter niet geven aan konijnen. Ze vinden het vaak wel heerlijk, want konijnen hebben een voorkeur voor zoet. Van nature is een konijn een eter van schraal en vezelrijk voedsel. Daar is het maagdarmstelsel ook op gebouwd. (Fruit)suikers zorgen voor een verstoring van de darmflora. Bepaalde bacteriën in de darmen nemen, door de suikers, in aantal toe en produceren een gas, waardoor weer een gasbuik kan ontstaan. Wees dus heel voorzichtig met fruit en suikers. Voorkomen is beter dan (een gasbuik) genezen.

Gedroogde of versie kruiden worden ook graag gegeten. Je kunt ze uiteraard vers kopen en gelijk geven, maar je kunt ze ook drogen, voor later gebruik, of gedroogd kopen.

Takken zijn niet alleen goed vanwege de vezels, maar ook goed tegen de verveling en het bevorderen van de slijtage van de tanden en kiezen.

3-5 % van de dagelijkse hoeveelheid voedsel mag uit kruiden, bladeren en takken bestaan.

Water

Een konijn heeft de hele dag schoon water nodig. Je kunt het aanbieden in een flesje of in een waterbak. Uit onderzoek is gebleken dat konijnen meer water drinken als ze uit een bakje drinken. Verschoon elke dag het water, ook al is het niet op. Vul bij of vervang als het eerder op is.

Maak de flesjes en de waterbak ook regelmatig schoon. Een bakje is vaak eenvoudiger schoon te maken en te houden, maar een flesje valt ook wel mee. Strooi een beetje rijst in het flesje en doe er wat warm water bij. Draai de dop erop en schudt het stevig. Spoel na met schoon water.

Wat mogen ze niet?

In dierenwinkels worden vaak ook snoepjes voor konijnen verkocht. De verpakking ziet er aantrekkelijk uit en termen als “vol vitamine”, “natuurlijk” en “geeft energie” proberen ons te overtuigen om het te kopen. Veel snoepgoed zit echter vol suiker en is dus helemaal niet gezond voor het konijn. Bedenk dat ons darmstelsel heel anders in elkaar zit dan dat van een konijn, dus we kunnen het ook niet vergelijken. Het argument “wij willen toch ook wel eens wat lekker” gaat dus echt niet op.

Er zijn voldoende alternatieven om je konijn iets lekker te geven: een paardebloem, een takje van peterselie o.i.d. Wil je toch iets kopen in de winkel, let dan goed op de suikers en de kleurstoffen. Leverancier Surpreme heeft bijvoorbeeld sticks (Fibafirst) gemaakt die een prima alternatief bieden

Ook worden er nog volop knaagstenen verkocht onder het mom dat konijnen extra calcium nodig hebben en dat het goed voor de tanden zou zijn. Niets is echter minder waar. Een knaagsteen is ontzettend slecht. Het konijn krijgt zondermeer teveel calcium binnen met de kans op blaasgruis en -stenen. Kortom, in de prullenbak ermee.

Oud en gedroogd brood vinden ze heerlijk, maar is door de ingrediënten ook niet gezond. Door de toevoeging van zout en de hoeveelheid koolhydraten kan je het beter niet geven. Het levert niets aan voedingsstoffen. Grotere rassen, zoals de Vlaamse Reus en de Franse Hangoor krijgen daarnaast al snel een wam van brood.

Manier van voeren

Brokjes en groenten zijn prima te voeren in een bakje, maar je kunt er ook aan denken om het voedsel door het verblijf te strooien. Daardoor zullen konijnen minder ‘last’ hebben van andere konijnen die wellicht wat territoriaal zijn en hun maatje opjagen als het om eten gaat. Tevens gaat het verveling tegen en komt het dichter bij het natuurlijke fourageren wat ze ook in het wild doen.

Groente kan je ook door het verblijf verspreiden maar is ook uitermate geschikt om te verstoppen in een lege eierdoos, een leeg wc-rolletje, een papieren zak of opgehangen aan een lijntje.