Soms lees je een bericht waarvan je even met je ogen moet knipperen. Afgelopen week was het weer raak: een provincie die 8 miljoen euro uittrekt om 16.000 dozen met cultureel erfgoed uit te pakken, te ordenen en op te slaan.
Begrijp me niet verkeerd: ik waardeer cultureel erfgoed. Archeologische vondsten, schilderijen, historische gebouwen – dat zijn stuk voor stuk tastbare verhalen van waar we vandaan komen. Maar terwijl ik dit soort berichten lees, bekruipt me steeds vaker een gevoel van scheefgroei.
Want tegelijkertijd zie ik hoe het levende cultureel erfgoed van dierenrassen in Nederland vrijwel volledig wordt overgelaten aan een handjevol gepassioneerde hobbyisten. Mensen die niet alleen hun ziel en zaligheid in hun dieren steken, maar die ook alle kosten zelf dragen. En alsof dat nog niet genoeg is, worden ze vaak ook nog tegengewerkt door regels, vergunningen en bestuurlijke beslissingen die weinig rekening houden met de praktijk.
Hobbyisten of hoeders van ons erfgoed?
De mensen die deze rassen in stand houden, zijn geen doorsnee hobbyisten. Ze zijn de hoeders van genetische en culturele rijkdom die anders verloren gaat. Zonder hun inzet verdwijnen rassen voorgoed, en daarmee ook eeuwenoude verhalen en kennis over hoe ze worden gehouden en gebruikt.
Toch krijgen deze hoeders vooral obstakels. Waar musea en archieven structurele financiering krijgen, werken zij op eigen kracht, met eigen middelen. Hun werk wordt onderschat en vaak bemoeilijkt door regels die gemaakt zijn voor grote organisaties, niet voor een individueel fokker of liefhebber.
Het is tijd om de balans te herstellen
Als we in Nederland écht vinden dat cultureel erfgoed belangrijk is, dan moeten we dat hele erfgoed zien – ook de levende dierenrassen. Deze rassen zijn kwetsbaar. Als ze verdwijnen, komt er geen restauratieplan meer. Hun unieke genetica en hun geschiedenis zijn voorgoed weg.
Misschien mogen we ons daarom best afvragen:
Waarom kunnen we miljoenen vinden voor het uitpakken van dozen, maar nauwelijks ondersteuning bieden aan de mensen die onze levende dierenrassen behouden?
Het wordt tijd dat deze ongelijke verhouding onder de aandacht komt. Niet omdat het één beter is dan het ander, maar omdat we alleen samen ons compleet erfgoed veilig kunnen stellen. En dat verdient meer dan liefde alleen. Dat verdient visie, steun én erkenning.